یکی از مسائل پر اهمیت در بقا و دوام یک زندگی شیرین و موفق ورود کودک به خانواده است ؛ برخی زوج ها طبق گفته پزشک معالج توانایی فرزند آوری ندارند اما این پایان ماجرا نیست ...

از پایگاه خبری خیرین ؛ خانواده مهم ترین نهاد اجتماعی است که متاسفانه بسیاری از کودکان ناخواسته از داشتن چنین نهاد و کانون پرمهری محروم مانده اند ، کودکانی که در انتظار شانه ای پر مهر  که به آن تکیه دهند و یا حسرت گفتن مامان بر لبانشان مانده است.
در زندگی امروزی زوج هایی هستند که از بچه دار شدن گریزانند و معتقدند در چنین شرایط اقتصادی، شغلی، نداشتن مسکن مناسب به دنیا آمدن بچه جز اضافه شدن به مشکلاتشان چیزی عاید شان نمی کند! 
این در حالی است که برخی خانواده ها در حسرت لبخند کودکی که به زندگی شان جان دوباره ببخشد بی‌تاب هستند، زنان و مردانی هستند که سالها از زندگی مشترک آنها می گذرد ولی هنوز طعم شیرین پدر و مادری را نچشیده اند و در حسرت هیاهوی کودکانه بسر می برند.
یکی از مسائل پر اهمیت در بقا و دوام یک زندگی شیرین و موفق ورود کودک به خانواده است،برخی زوج ها طبق گفته پزشک معالج توانایی فرزند آوری ندارند اما این پایان ماجرا نیست چون فرزند خواندگی مسیری است که زوج هایی که بارور نمی شوند می توانند از آن برای رسیدن به کمال خوشبختی استفاده کنند.
شاید در گذشته کمتر خانواده ای حاضر می شد کودک غریبه ای را به عنوان فرزند خود قبول کند و اغلب افرادی که بعد از گذشت سالها صاحب فرزند نشده بودند طبق یک سنت دیرینه فرزند اقوام نزدیک خود که نسبت خونی و سببی داشتند به فرزندی می پذیرفتند.
اصلی ترین قانون در خصوص سرپرستی از کودکان فاقد سرپرست قانون حمایت ازکودکان بدون سرپرست مصوب ۲۹ اسفند ۱۳۵۳ است که این روزها با نام قانون فرزند خواندگی خوانده می شود.
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست در سال ۹۲ توسط قانون گذار تصویب شد.

فرزند خواندگی تا سال ۱۳۹۲ صرفا به خانواده هایی تعلق می گرفت که به هیچ عنوان امکان بچه دار شدن نداشتند اما از سال ۹۲ به بعد تغییراتی در این زمینه اعمال شد.
در این طرح اولویت اول باز هم به خانواده هایی داده شد که بچه دار نمی شوند و سپس خانم های مجرد بالای ۳۵ سال و خانم های مطلقه که بچه ندارند در اولویت بعدی قرار گرفتند.
اولویت سوم خانواده های عادی هستند که خود نیز دارای فرزند بوده اما متقاضی هستند، هر چند بدلیل اینکه متقاضی قبلی ها زیاد هستند کمتر به این خانواده ها فرزند تعلق می گیرد.

سامانه ملی فرزند خواندگی سازمان بهزیستی

با اجرایی شدن این سامانه فرآیند ثبت درخواست، رسیدگی، ارجاع، معرفی کودک و پیگیری های متقاضیان به شکل الکترونیکی انجام می شود.

ورود به سامانه ملی فرزند خواندگی سازمان بهزیستی
adoption.behzisti.net

سامانه ملی فرزند خواندگی سازمان بهزیستی

از مزایای این سامانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شفافیت مراحل درخواست فرزند خواندگی از ثبت تا دریافت نتیجه
تسریع در عملیات واگذاری کودکان حائز شرایط فرزند خواندگی
تشکیل پروفایل فردی برای هر متقاضی برای اطلاع از آخرین وضعیت پرونده
قابل رصد و ارزیابی مدیران بالاسری در سطوح استانی و کشوری با سطوح دسترسی متناسب در مورد تمامی پرونده ها
آگاهی بخشی ابتدایی به متقاضیان در خصوص قوانین فرزند خواندگی
آموزش و آگاهی بخشی بعدی به خانواده های فرزندپذیر
پیگیری وضعیت فرزند خوانده تا ۱۸سالگی
ارجاع و پیگیری از کلینیک های مددکاری
ارجاع متقاضیان به مراکز مشاوره معتبر و پیگیری نتایج
اطلاع رسانی از تمامی مسیرهای موجود متصل به سامانه مادر(کارتابل شخصی، پیامک، رایانامه)
تجمیع اطلاعات متقاضیان جهت هدایت بهتر فرزندان حائز شرایط برای فرزند خواندگی به استانهای مورد نیاز

قوانین فرزند خواندگی و پذیرش سرپرستی فرزند کدام اند؟

ضروری است متقاضیان محترم قبل از هر گونه اقدامی ضوابط و مقررات فرزند پذیری را مطالعه نمایند. بنابراین جهت کسب اطلاعات در این زمینه باید قوانین و مقررات ذیل را مطالعه کنید:
۱- قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲
۲- آئین‌نامه اجرایی ماده ۲۲ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۴
۳- آئین‌نامه اجرایی ماده ۳۶ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۴

چه کسانی می‌توانند متقاضی سرپرستی از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست تحت پوشش سازمان بهزیستی باشند ؟

۱- زن و شوهر بدون فرزند
۲- زن و شوهر دارای فرزند
۳- دختران و زنان بدون شوهر

شرایط عمومی برای همه متقاضیان فرزند خواندگی و سرپرستی کودکان چیست؟

مقید به انجام واجبات و ترک محرمات باشند.
دارای صلاحیت اخلاقی باشند.
ازدوج زوجین باید عقد دائم باشد.
تابعیت ایرانی داشته باشند.
توجه) زنان ایرانی که همسر خارجی دارند نمیتوانند متقاضی سرپرستی باشند. مگر آن که شوهر خارجی تابعیت ایرانی نیز داشته باشد.
حداقل یکی از زوجین بیش از سی سال سن داشته باشد. دختر مجرد هم حداقل باید سی سال داشته باشد.
توجه) متقاضیان کمتر از پنجاه سال، در اولویت هستند. اگر شما متقاضی محترم، بیشتر از پنجاه سال سن دارید، احتمال فرزند پذیری شما کمتر است.
محکومیت کیفری نداشته باشند.-تمکن مالی داشته باشند.
توجه)
– تمکن مالی شما با ابزارهایی مانند؛ شغل پایدار با درآمد مکفی، خانه مسکونی اعم از ملکی یا استیجاری و غیره توسط بهزیستی سنجیده خواهد شد. همچنین شما باید دارای بیمه پایه اجتماعی و درمان باشید. چرا که بعداً باید کودک را بیمه تکمیلی نمایید. برای انجام بیمه تکمیلی داشتن بیمه پایه الزامی است.
– تمکن مالی یکی از زوجین در زمان ارائه تقاضانامه، برای حائز شرط بودن کفایت می‌کند.
– کودک تحت سرپرستی حتی درصورت تمایل سرپرستان از میراث آنان محروم است. بنابراین به منظور تأمین منافع مادی کودک، سرپرستان باید به دستور دادگاه بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی خود تملیک یا تعهد به تملیک نمایند.
– سرپرستان موظف هستند با نظر سازمان بهزیستی خود را نزد یکی از شرکت‌های بیمه به نفع کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی خود تحت سرپرستی بیمه عمر کنند.
– تملیک اموال یا حقوق، یا تعهد به تملیک اموال یا حقوق در آینده به نفع کودک یا نوجوان و نیز بیمه عمر می‌بایست توسط زن و شوهر (هر دو) انجام شود.
– سرپرستان مکلف به نگهداری و تربیت کودک تحت سرپرستی و پرداخت هزینه‌های زندگی وی هستند.
سفیه یا مجنون نباشند.
سلامت جسم و روان لازم و توانایی عملی نگهداری از کودک را دارا باشند.
اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و الکل نداشته باشند.
مبتلا به بیماری واگیر و یا صعب‌العلاج نباشند.
معتقد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی باشند. (با رعایت تبصره ۱ ماده ۶ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲)

شرایط اختصاصی برای زن و شوهر بدون فرزند متقاضی سرپرستی چه می‌باشد؟

پنج سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته باشد و از ازدواج فعلی خود فرزند نداشته باشند. اگر زوجین بنا به تشخیص پزشکی قانونی بچه‌دار نشوند نیاز به گذشت پنج سال نیست. همچنین اگر از ازدواج متقاضیان پنج سال گذشته باشد و آنها بچه نداشته باشند، نیاز به اخذ گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان نیز نخواهند داشت.

شرایط اختصاصی خانم‌های مجرد (دختران و زنان بدون شوهر) متقاضی سرپرستی چه می‌باشد؟

الف) خانم‌ مجرد نباید فرزند داشته باشد. اما اگر خانم مجرد بخواهد سرپرستی؛ خواهران و برادران یا برادرزاده‌ها یا خواهرزاده‌ها یا نوه‌های خود را به عهده بگیرد، داشتن فرزند بلامانع است.
ب)‌ قانون به خانم‌های‌ مجرد اجازه داده است که فقط کودک دختر را به سرپرستی بپذیرند. اما اگر خانم مجرد واجد شرایطی بخواهد سرپرستی برادر یا پسر برادر یا پسر خواهر یا نوه خود را بپذیرد، بهزیستی موضوع را به دادگاه منعکس می‌کند. اگر دادگاه این امر را بپذیرد، بهزیستی فرایند انجام کار را ادامه خواهد داد.
ج)‌ دختران و زنان بدون شوهر باید دارای منزل مسکونی به صورت مستقل باشند. البته ملکی یا استیجاری بودن منزل تفاوتی ندارد. اگر متقاضی در منزلی به همراه اعضاء خانواده خود زندگی می‌نماید، منزل مذکور باید دارای امکانات رفاهی برای کودک باشد. همچنین اعضاء خانواده نیز باید بررسی شوند.

شرایط اختصاصی برای زن و شوهر دارای فرزند متقاضی سرپرستی چه می‌باشد؟

الف)‌ برای پذیرش درخواست زوجین دارای فرزند، رعایت تناسب سنی کودکان زیستی (بیولوژیک) متقاضی و کودک تحت سرپرستی الزامی است.
ب)‌ واگذاری کودک غیرهمجنس با کودکان زیستی متقاضیان بلامانع است.
ج)‌ درصورتی که متقاضیان سه کودک زیستی داشته باشند که با متقاضیان زندگی می‌کنند، صرفاً آنها می‌توانند یک کودک دیگر را به سرپرستی بپذیرند. مگر آن که کودکان تحت سرپرستی خواهر و برادر باشند. اگر کودکان زیستی به دلیل ازدواج با خانواده زندگی نمی‌کنند شرط مزبور لازم‌الرعایه نیست.

ثبت نام آنلاین فرزند خواندگی چگونه است ؟

با اجرایی شدن سامانه ملی فرزند خواندگی فرآیند ثبت درخواست، رسیدگی، ارجاع، معرفی کودک و پیگیری های متقاضیان به شکل الکترونیکی انجام می شود. میتوانید به راحتی وارد این سایت شده و اقدارم به ثبت نام و ثبت مدارک و … نمایید.

برای تقاضای سرپرستی فرزند به صورت حضوری به کجا مراجعه کنیم ؟

ساکنین محترم استان تهران
اگر منزل شما واقع در مناطق ۱، ۳، ۵ شهرداری و نیز منطقه ۲ (محدوه بالای همت) است باید به بهزیستی شهرستان شمیرانات واقع در بالاتر از میدان ونک، خیابان رشید یاسمی، روبروی بیمارستان خاتم‌الانبیاء مراجعه نمایید.
اگر منزل شما واقع در مناطق ۱۶ و ۲۰ شهرداری و محدوده یاخچی‌آباد، عبدل‌آباد، خانی‌آباد نو، مرتضی گرد، حسن‌آباد فشافویه، بخش کهریزک و قیام‌دشت است باید به بهزیستی شهرستان ری واقع در شهر ری، خیابان فدائیان اسلام، خیابان شهید سرگرد محمدی، نبش روزبهانی، ستاد شماره ۲ بهزیستی شهرستان ری مراجعه نمایید.
اگر منزل شما واقع در مناطق ۴، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۱۸، ۱۹ (به استثناء یاخچی‌آباد، عبدل آباد، خانی‌آباد نو، مرتضی‌گرد)، ۲۱ و ۲۲ شهرداری و نیز محدوده پایین همت است، باید به بهزیستی شهرستان تهران واقع در خیابان انقلاب، پیچ شمیران، نرسیده به پل چوبی، جنب دانشکده توانبخشی مراجعه نمایید.
ساکنین محترم شهرستان‌های تهران شامل؛ شهریار، اسلام‌شهر، ورامین، رباط‌ کریم، پاکدشت، بهارستان، شهرقدس، ملارد، پردیس، دماوند، فیروزکوه، قرچک و پیشوا باید به اداره بهزیستی شهرستان خود مراجعه نمایند.
ساکنین محترم سایر استان‌های کشور
باید به نزدیک‌ترین اداره بهزیستی شهرستان محل سکونت خود مراجعه نمایند.
هموطنان محترم مقیم خارج کشور
الزاماً می‌بایست به نمایندگی ایران در کشور خارج حسب مورد به سفارتخانه یا کنسولگری یا دفاتر حفاظت از منافع یا سفیر اکرودیته مراجعه نمایند.
منظور از نمایندگی؛ کنسولگری یا دفاتر حفاظت از منافع یا سفیر اکرودیته جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت یا کشوری دیگری است که امور اداری ایرانیان را انجام می‌دهد.
توجه نمایید که از نظر قانون محل اقامت دائم شما در خارج از کشور است. بنابراین شما نمی‌توانید در مدت سفرتان به ایران، فرایند را از ایران شروع کنید. یعنی الزاماً مدارک شما باید از طریق نمایندگی ایران در خارج از کشور و توسط وزارت امور خارجه به سازمان بهزیستی ارسال شود.

آیا لزوماً و بلافاصله با ارائه درخواست سرپرستی از بهزیستی، به شما کودک تعلق خواهد گرفت؟

خیر؛ در بسیاری از مواقع، سازمان بهزیستی نمی‌تواند پاسخگوی درخواست شما باشد. زیرا همواره تعداد متقاضیان نسبت به تعداد کودکان بیشتر است.
ضمناً لازم است بدانید که؛
الف) بیشتر متقاضیان، کودک شیرخوار (حداکثر تا دو سال) می‌خواهند. بنابراین حتی اگر شما شرایط سرپرستی از شیرخوار را داشته باشید، باید انتظار بیشتری را تحمل کنید.
منظور از این که می‌گوئیم شما شرایط سرپرستی از شیرخوار را داشته باشید آن است که باید بین شما و کودک تحت سرپرستی، فاصله سنی متناسب وجود داشته باشد. بنابراین اگر سن شما بالا است، کودک شیرخوار به شما تعلق نخواهد گرفت.
ب) بیشتر متقاضیان، کودک دختر می‌خواهند. بنابراین حتی اگر شما شرایط سرپرستی از دختر را داشته باشید ممکن است لازم باشد انتظار بیشتری را تحمل کنید.
ج) بسیاری از متقاضیان کودک بدون سرپرست می‌خواهند. در حالی که بیشتر کودکان تحت مراقبت سازمان بهزیستی بدسرپرست هستند. بدین معنا که آنها دارای پدر و مادر می‌باشند و بهزیستی تا قبل از اظهارنظر مرجع قضایی نسبت به صلاحیت یا عدم صلاحیت والدین آنها اجازه ندارد آنها را به متقاضیان بسپارد.
د) برخی کودکان تحت مراقبت سازمان بهزیستی دارای بیماری‌های جسمی و روانی یا دارای معلولیت هستند در حالی که اگر اصرار بر پذیرش کودک دارای سلامت کامل هستید ممکن است امکان پاسخ مثبت به درخواست شما وجود نداشته باشد یا با تأخیر باشد.
علاوه بر همه این‌ها، ممکن است در زمانی که شما درخواست می‌دهید، کودک متناسب با شرایط شما در اختیار بهزیستی نباشد. در این صورت، اگر شرایط شما به صورت کلی مورد تأیید بهزیستی باشد، درصورت تمایل می‌توانید در لیست انتظار قرار گیرید تا متعاقباً به شما اطلاع داده شود.

آیا سازمان بهزیستی به درخواست شما برای سرپرستی کودک پاسخ مثبت خواهد داد؟

این سوال بستگی به شرایط شما دارد. به این معنی که سیستم کارشناسی بهزیستی سعی دارد از بین متقاضیان محترم، بهترین والدین را برای سرپرستی از کودکان انتخاب کند. برای انتخاب بهترین والدین بهزیستی ویژگی‌های سنی، شغلی، تحصیلی، توان مالی و … شما را مدنظر قرار می‌دهد.
بنابراین؛ چنانچه شما و سایر متقاضیان دیگر در همه مشخصه‌های سنی، شغلی، تحصیلی، وضعیت مالی و غیره یکسان باشید؛ مشخصه‌های دیگری از شما مورد توجه قرار می‌گیرد. یعنی چه؟
یعنی؛
الف)‌ تا زمانی که زوجین بدون فرزند، متقاضی سرپرستی باشند بهزیستی نمی‌تواند به دختران و زنان بدون شوهر کودکی بسپارد. همچنین تا زمانی که دختران و زنان بدون شوهر متقاضی باشند، بهزیستی نمی‌تواند به زوجین دارای فرزند کودکی بسپارد.
ب)‌ متقاضیان کمتر از پنجاه سال سن نسبت به متقاضیان بالای پنجاه سال در اولویت هستند.
ج)‌ متقاضیانی که با کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بهزیستی رابطه خویشاوندی (نسبی یا سببی) دارند از اولویت برخوردار هستند.
د) متقاضیانی که سابقاً فرزند خوانده بیمار داشته و در حال حاضر متقاضی دومین فرزند هستند در اولویت قرار دارند.
هـ) متقاضیانی که سابقاً کودکی را بنا به هر دلیل به صورت غیرقانونی تحت مراقبت قرار داده بودند و بتوانند دلیل این نوع مراقبت غیرقانونی را نزد مرجع قضایی اثبات کنند، نسبت به سرپرستی از کودک مزبور در اولویت هستند.
توجه داشته باشید؛ مراقبت غیرقانونی عواقب سوء برای شما و کودک به دنبال دارد. اما در هر صورت، چنانچه شما قبلاً کودکی را به صورت غیرقانونی مراقبت نموده و اینک می‌خواهید در چارچوب ضوابط و مقررات وی را سرپرستی نمایید باید ابتدا به بهزیستی مراجعه نمایید. بهزیستی براساس اظهارات شما، موضوع را به مرجع قضایی اعلام می‌کند. صرفاً بعد از اجازه مرجع قضایی، بهزیستی می‌تواند برای شما تشکیل پرونده بدهد. از این مرحله به بعد، شما مانند سایر متقاضیان هستید. یعنی همه شرایط قانونی شما بررسی می‌شود و شما مثل سایر سرپرستان باید تعهدات خود را به نسبت به کودک انجام دهید.
همچنین لازم است بدانید که؛ تا پایان اقدامات اداری و قضایی جت صدور حکم سرپرستی، کودک نزد شما خواهد ماند، مشروط به اینکه وضعیت کودک در خانواده شما مورد تایید بهزیستی باشد.
اگر شما در هیچ یک از اولویت‌های فوق قرار نگیرید، چه کاری می شود کرد؟
چنانچه شما بنا به دلایل فوق در اولویت‌ قرار نگیرید، با واگذاری حق انتخاب کودک به سیستم کارشناسی بهزیستی می‌توانید سریعتر کودکی را بپذیرید. یعنی درصورت تمایل می‌توانید کودکانی با سن بالاتر یا دارای پیگیری درمانی بیماری خاص یا دارای معلولیت را به سرپرستی بپذیرد.

مدارک لازم برای تشکیل پرونده فرزند پذیری کدام است؟

۱- تصویر کلیه صفحات شناسنامه ایرانی متقاضیان
۲- تصویر کارت ملی متقاضیان
۳- تصویر کارت پایان خدمت یا کارت معافیت از خدمت ] برای آقایان [
۴- تصویر سند ازدواج زوجین متقاضی
۵- تصویرآخرین مدرک تحصیلی متقاضیان
۶- تصویر سند مالکیت یا مبایعه‌نامه منزل یا اجاره‌نامه
۷- اصل یا تصویر گواهی مربوط اشتغال به کار یا تعیین میزان تقریبی درآمد متقاضیان مانند حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب و …
۸- تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی
۹- اصل گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم امکان بچه‌دار شدن (برای زوجین فاقد فرزندی که پنج سال از ازدواج آنان نگذشته باشد و بخواهند از اولویت اول برخوردار شوند. البته متعاقباً متقاضیان مذکور در این خصوص باید از پزشکی قانونی نیز گواهی دریافت نمایند)
توجه نمایید؛ تصویر مدارک فوق باید خوانا باشد و بعد از اعلام بهزیستی باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی توسط شما برابر اصل شود.

سایر دانستنی‌های ضروری در مورد فرزند خواندگی و سرپرستی کودکان بهزیستی

تجارب عملیاتی و کارشناسی بهزیستی نشان می‌دهد، تعیین و تحویل کودک متناسب با ویژگی‌های سنی، جسمانی، روانی، اخلاقی، اقتصادی و … متقاضیان بسیار اهمیت دارد. زیرا کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست سابقه جدایی از والدین خود را دارند. حال اگر به هر دلیل فرزند پذیری موفقی نداشته باشند، احتمال آسیب‌پذیری آن‌ها بسیار بالا است. البته این امر برای خانواده فرزند پذیر نیز تجربه تلخ و سختی خواهد بود. بر همین اساس سازمان بهزیستی مکلف است با بازدید منزل مددکاری، بررسی گواهی پزشکی قانونی، اداره تشخیص هویت و مراکز مشاوره و نیز بررسی مدارک فردی، تحصیلی، شغلی، مالی و … نسبت به صلاحیت یا عدم صلاحیت شما اظهارنظر ‌کند.
بنابراین توجه داشته باشید که؛
تکمیل هرگونه فرم یا ارائه اطلاعات به سازمان بهزیستی یا ارجاع به پزشک قانونی، اداره تشخیص هویت، مراکز مشاوره و غیره صرفاً به منظور کسب اطلاعات اولیه بهزیستی از شرایط شما است و هیچگونه حقی برای شما به وجود نمی‌آورد و اعتراض به این امر مورد قبول نیست و متأسفانه ممکن است در هر مرحله صلاحیت شما تأیید نشود.
خانواده شما باید از تصمیم‌تان برای سرپرستی مطلع باشند. زیرا مخفی‌کاری مشکلات بعدی را به همراه خواهد داشت.
رعایت مسائل شرعی و دریافت خدمات مشاوره دینی در فرزند پذیری لازم است. بنابراین باید با آگاهی کافی در این زمینه تصمیم‌گیری نمایید.
بهتر است انتخاب سن و جنس و وضعیت کودک را به به سیستم کارشناسی بهزیستی بسپارید. چون این کار ممکن است تا حدی به تسهیل در پذیرش درخواست شما کمک کند. هر چند که الزامی در این زمینه ندارید.
تشکیل پرونده و مدت انتظار لزوماً به معنای تحویل کودک یا نوجوانان به شما نمی‌باشد.
کودک تحت سرپرستی حتی درصورت تمایل شما، از ارث محروم هستند. به همین منظور با دستور دادگاه باید بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی خود تملیک یا تعهد به تملیک نمایید.
شما موظف هستید با نظر بهزیستی خود را نزد یکی از شرکت‌های بیمه به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بیمه عمر نمایید.
ممکن است با رشد و نمو کودک سپرده شده به شما، برخی بیماری‌های ژنتیکی یا معلولیت‌ها در وی بروز کند. این امر موجبی برای فسخ حکم سرپرستی نخواهد بود.
عواقب احتمالی هر گونه اظهارات خلاف واقع و صحت مدارک ارائه شده به بهزیستی متوجه شما است.

آیا می‌توان دو یا چند کودک را به فرزند خواندگی و سرپرستی پذیرفت؟

در برخی موارد بلی و در برخی موارد خیر. بدین معنا که؛ امکان پذیرش تقاضای سرپرستی از دو یا چند کودک طی یک تقاضانامه و همزمان وجود ندارد. مگر در موردی که شما بخواهید کودکانی که با هم خواهر و برادر هستند را بپذیرید. به استثناء این مورد و برای فرزند پذیری مجدد باید:
۱- از تاریخ تحویل اولین کودک به شما حداقل ۲ سال بگذرد.
۲- پذیرش تقاضا قبل ۲ سال، منوط به این است که کسی در لیست انتظار نباشد یا شما کودکی را بپذیرند که دیگران آن را بنا به دلایل گوناگون نظیر سن بالا، بیماری یا معلولیت یا … نپذیرند.
موضوع دیگر این‌که؛ تقاضای مجدد سرپرستی، تقاضای مستقلی از سرپرستی قبلی شما است. بنابراین با شما مانند یک شما جدید برخورد می‌شود و فرایندها می‌بایست از ابتدا تا انتها برابر ضوابط و مقررات جاری انجام شود.
در پذیرش تقاضا جهت سرپرستی مجدد باید علاوه بر بررسی مجدد متقاضیان، وضعیت کودک تحت سرپرستی قبلی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

قابل توجه متقاضیان مقیم خارج کشور متقاضی سرپرستی فرزند

شما باید در برگ مصاحبه اولیه، اعلام نمایید که قصد فرزند پذیری از کدام استان را دارید. درصورتی که استان مدنظر خود را اعلام نکنید، بهزیستی به صورت پیش فرض بهزیستی استان تهران را انتخاب می‌کند.
بعد از بررسی سوالات مربوط به مشخصات فردی و مصاحبه اولیه و وجود کودک متناسب با شرایط شما، باید جهت دریافت مدارک بعدی به مراجع ذیصلاح فرزند پذیری محل اقامت خود مراجعه نمایید. البته شما توسط کنسولگری به مراجعه مذکور معرفی خواهید شد. شما باید تصویر مدارک و ترجمه آن را در سامانه قرار دهید. مدارک باید توسط دارالترجمه رسمی، ترجمه شود. سپس اصل و ترجمه آن از طریق کنسولگری به بهزیستی ایران ارائه شود.
مرجع فرزند پذیری کشور محل اقامت شما باید کتباً ( مجزا یا به همراه گزارش مددکاری) صراحتاً متعهد شود که از زمان ورود کودک به آن کشور تا پایان ۱۸ سالگی بر وضعیت کودک تحت سرپرستی و خانواده نظارت کرده و گزارش‌های مربوطه را در دوره‌های زمانی مقرر مطابق ضوابط و مقررات سازمان بهزیستی ایران از طریق سفارتخانه یا دفتر حافظ منافع و کنسول‌گری به بهزیستی ارسال می‌نماید.
همچنین شما به مرجع متناظر با اداره سوءپشینه و سازمان پزشکی قانونی در ایران معرفی خواهید شد.
معرفی به سازمان پزشکی قانونی جهت ارزیابی بررسی وضعیت جسم و روان، عدم اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل، نازایی و ناباروری معرفی خواهید شد.
با توجه به لزوم بررسی پیشینه کیفری، شما علاوه بر دریافت گواهی عدم سوءپیشینه از مراجع خارج از کشور، به اداره تشخیص هویت در ایران نیز توسط بهزیستی معرفی خواهید شد.
شما جهت مشاوره فرزند پذیری در ایران نیز به مراجع ذیصلاح معرفی خواهید شد.
کلیه مدارک خارجی شما باید توسط مترجمین رسمی در ایران یا مترجمین رسمی در خارج از کشور به زبان فارسی ترجمه شده و به انضمام اصل گواهی‌ها به تأیید نمایندگی برسد و از طریق وزارت امور خارجه به دفتر روابط عمومی و امور بین‌الملل بهزیستی کشور ایران ارسال شود.
بهزیستی بعد از بررسی کلیه سوابق و مدارک شما، درصورتی که صلاحیت شما را تأیید کند، از شما برای شرکت در جلسه کمیته فرزند پذیری در ایران دعوت می‌کند.
بعد از تأیید نهایی شما توسط کمیته فرزند پذیری، مدارک به دادگاه جهت صدور حکم ارائه می‌شود.
کودک توسط بهزیستی استان به شما معرفی می‌شود. اگر شما کودک را قبول کنید، صورتجلسه تحویل توسط شما امضاء می‌شود و کودک به صورت آزمایشی و به مدت حداکثر شش ماه تحویل خواهد شد و می‌توانید به همراه کودک از کشور خارج شوید. اما در خروج کودک یا نوجوان از کشور باید بدانید که:
الف) در دوره شش ماهه آزمایشی، امکان اخذ یا اصلاح شناسنامه کودک با نام شما وجود ندارد. بنابراین به دلیل عدم امکان صدور گذرنامه برای کودک در این مرحله، معمولاً کشورها اجازه ورود کودک به کشورشان را نمی‌دهند. لذا باید مدت شش ماه را در ایران زندگی کنید. بنابراین الزامی است که برای گذراندن این مدت در ایران آمادگی داشته و محل سکونتی در ایران به بهزیستی معرفی کنید.
ب)‌ اما اگر امکان خروج کودک در دوره آزمایشی را داشته باشید، شما باید تضمین مناسب جهت بازگشت کودک یا نوجوان تا پایان دوره آزمایشی، به دادستان بسپارید.
۱- در دوره آزمایشی، بر وضعیت کودک نظارت خواهد شد. اگر در این مدت مشکلی پیش نیاید و وضعیت شما توسط بهزیستی مورد تأیید باشد، موضوع به دادگاه اعلام تا حکم دائم سرپرستی صادر می‌شود.
۲- بعد از آن شما جهت صدور شناسنامه به اداره ثبت احوال جهت صدور و اصلاح شناسنامه معرفی می‌شوید.
۳- بعد از صدور شناسنامه یا اصلاح آن، شما:
الف) برای انجام تملیک یا تعهدات مالی به نفع کودک به دفترخانه اسناد رسمی هدایت می‌شوید. تصویر مدرک فوق را شما مستقیماً یا از طریق نمایندگی باید به بهزیستی ارائه دهید تا در پرونده بهزیستی ضبط شود.
ب) به اداره بیمه معرفی می‌شود تا برای فرزند خوانده خود حساب بیمه عمر افتتاح نمایید. تصویر مدرک فوق را شما مستقیماً یا از طریق نمایندگی باید به بهزیستی ارائه دهید تا در پرونده بهزیستی ضبط شود.
به سبب هماهنگی‌های بین‌بخشی؛ بهزیستی با دادگاه خانواده، سازمان پزشکی قانونی، اداره تشخیص هویت، و غیره و همچنین انجام مشاوره‌های فرزند پذیری در داخل کشور و برای متقاضیان خارج از کشور انجام اقدامات و تعامل بهزیستی با نمایندگی‌ها، وزارت امور خارجه، مراجع فرزند پذیری خارج از کشور و غیره فرایند سرپرستی طبیعتاً طولانی و زمان‌بر است. بنابراین لازم است در کلیه مراحل صبور باشید.

نمودار فرایند سرپرستی برای متقاضیان فرزند پذیری مقیم ایران

نمودار فرایند سرپرستی برای متقاضیان فرزندپذیری مقیم ایران


نمودار فرایند سرپرستی برای متقاضیان فرزند پذیری ایرانیان خارج از کشور

فرایند پذیرش ایرانیان خارج از کشور